پرتونگاری پانورامیک چیست؟
این تصویر برداری یک یک نوع اسکن فک بالا و پایین و دندان ها به وسیلهٔ پرتو ایکس بوده که کاربرد اصلی آن در دندانپزشکی است. با استفاده از این روش پزشک می تواند دیدی دوبعدی از حفره دهان و وضعیت دندانهای وی بدست آورد .نام های دیگر پرتونگاری پانورامیک که معمولا توسط پزشکان و بیماران مورد استفاده قرار میگیرد شامل : عکس پانورامیک، عکس او پی جی (OPG) . پانورکس و.. می باشد.
تجهیزات پرتونگاری پانورامیک دندان پزشکی، متشکل از دو بخش است که عبارتند از بازوی افقی چرخانِ که نگه دارندهٔ منبع پرتو ایکس و ثبت کننده دیجیتال تصاویر می باشد که روبروی یکدیگر قرار گرفته‌اند و بخش عمودی که ستون اصلی دستگاه و محل قرارگیری تجهیزات مورد نیاز تکنسین برای انجام تصویربرداری می باشد.سر بیمار در بین مولد پرتو ایکس و فیلم (سنسور پرتو ایکس) قرار میگیرد.منبع پرتو نیز به موازات فیلم قرار گرفته است. بازو حرکت می‌کند و باچرخش به دور سر بیمار تصاویر مورد نیاز را تهیه می نماید.
تفاوت تصویر برداری آنالوگ و دیجیتال در چیست؟
درگذشته از روش تصویر برداری آنالوگ استفاده میگردید در روش آنالوگ ازفیلم های رادیولوژی باپوشش شیمیایی خاص استفاده میگردید که پس از تصویربرداری نیازمند چاپ در تاریکخانه و موادویژه ای داشت. اما اکنون سنسورهای دیجیتال به کمک تصویر برداری مدرن آمده اند. این روش جدید ( که اکنون در مرکز رادیولوژی تخصصی فک و صورت دکتر نکیسا ایل مورد استفاده قرار میگیرد) اگر چه هزینه بالاتری برای مراکز تصویر برداری ایجاد کرده است در عوض باعث کاهش میزان پرتو دریافتی توسط بیمار، کاهش تکرار در تصویر برداری، تهیه آرشیو از تصاویر بیمار برای مدت نامحدود،امکان چاپ مجدد تصویر ، امکان ارسال فوری تصاویر به صورت الکترونیک و باکیفیت فوق العاده به پزشک را فراهم می نماید.
موارد استفاده از پانورامیک ( عکس او پی جی) چیست؟
- تشخیص دندان عقل نهفته( پنهان) و برنامه‌ریزی جهت درمان.
- بررسی آسیب استخوان‌های دهانی و دندان درتصادفات .
- علت یابی درد دندانی.بررسی وضعیت ایمپلنت‌های دندانی.
- تشخیص ناهنجاری‌هایی مادرزادی فک ودندان ها.
- تشخیص پوسیدگی دندان .
- تشخیص توده ها و سرطان‌های مربوط به فک.
- اختلالات مفاصل و به خصوص مفصل گیجگاهی-فکی.تشخیص اختلالات متابولیک موثر براستخوان فک مانند اختلالات متابولیسم کلسیم و فسفر.
- تشخیص و ارزیابی دهانی قبل و بعد از جراحی و ترومای فک و صورت (مثل شکستگی‌های دنتوآلوئولار و فک پایین).
- تشخیص سنگ‌های غدد بزاقی.
- تشخیص عفونت و کیستهای عفونی و یا غیر عفونی در فک.
- سایر برنامه‌های تشخیصی و درمانی مدنظر پزشک.
مزایای عمدهٔ تصاویر پانورامیک:
- تشکیل تصاویر دوبعدی و کاربردی از فک بالا و پایین.
- مشاهده کلیه دندانهای رویش یافته و نهفته.
- میزان پایین جذب پرتو توسط بیمار.
- راحتی بیشتر برای بیمار (لزومی به قرار دادن فیلم‌ها در دهان وجود ندارد).
- وجود امکان استفاده برای بیمارانی که نمی‌توانند دهانشان را باز کنند یا به دلایلی مثل تریسموس امکان بازکردن دهان را به طور کامل ندارند.
- کاهش زمان مورد نیاز جهت تهیهٔ عکس.
چه نکاتی قبل از تصویر برداری باید رعایت گردد؟
- قبل از پرتونگاری با دستگاه پانورامیک ملاحضه خاصی وجود ندارد و جهت انجام این بررسی نیازی به ناشتا بودن نیست.
- معمولاً استفاده از هرگونه گوشواره، جواهرات، گیرهٔ مو، عینک دندان مصنوعی یا لوازم ارتودنسی برای افراد تحت پرتوگرافی پانورامیک، مجاز نیست؛ چراکه در صورت استفاده از چنین ملزوماتی (مخصوصا وسایلی که محتوی هر نوع فلزی باشند)، تصاویر تهیه شده دچار اختلال خواهند شد و بدین ترتیب کیفیت تصاویر کاهش خواهد یافت. لذا درصورت وجود این وسایل تکنسین را باید مطلع نمود.
- باتوجه به اینکه طول زمان مورد نیاز برای تصویربرداری 18 ثانیه میباشد .دراین مدت فرد باید بدون تحرک باشد.
- خانم های باردار قبل از انجام هرگونه روش تشخیصی پزشکی از جمله پانورامیک باید تکنسین را مطلع نمایند.
برای انجام تصویر برداری چه مدت زمان نیاز است؟
مدت زمان تصویر برداری درحدود بیست ثانیه می باشد . ولی مراحل آماده سازی بیمار ، قرارگیری در دستگاه درحدود 5 دقیقه زمان می برد. آنالیز تصاویر ، ویرایش تصاویر در حدود 20 دقیقه زمان نیاز دارد و درصورتی که نیاز به گزارش کتبی پزشک باشد زمان بیشتری راباید درنظر گرفت ولی به طور معمول درصورتی که بیماردیگری قبل ازشما درنوبت نباشد حدود 35 تا 40 دقیقه باید برای دریافت عکس خود درنظر داشته باشید.